Sâm Tiến Vua

(Ai hay ho hắng hoặc kém phổi thì đọc)

Nay cung cấp cho các anh chị tư liệu về sâm Tiến Vua (còn gọi với vô số tên Sâm Trâu, sâm Trung Sơn, sâm Nam, Cát sâm, sâm Sắn, Ngưu đại lực, Tài lệch…).

Qua quá trình nghiên cứu, chủ yếu ngâm rượu, thì thấy nó có 5-6 loại. Nhưng, chia sơ lược thì có 2 loại, là thân dây và thân nửa gỗ nửa dây.

Loại thân dây mềm leo như dây sắn dây hiếm hơn, gần như tuyệt chủng, có ở vùng Bắc Giang, từng cực nhiều ở Tây Yên Tử, giờ vẫn còn.

Loại gốc cứng, ngọn leo có ở các tỉnh trung du và miền núi, từng nhiều ở Thái Nguyên, Phú Thọ, Hoà Bình, Lạng Sơn… giờ cũng hiếm trong tự nhiên.

Tài liệu của Việt Nam quá ít, nhưng cũng mô tả vài cách dùng và tổng kết chữa vài bệnh: tăng sức khoẻ, bổ phổi – ph.ế, thấp khớp.

Khi Việt Nam bị người Trung thu mua cạn từ 20 năm trước, thì người Việt mới quan tâm một chút. Nhưng cơ bản là vẫn ít thông tin.

Vậy thì phải nghiên cứu từ Trung Quốc.

Người Trung coi đây là loại d,ượ.c liệu quý và phát triển nó rất mạnh. Nó hiện diện trong món ăn phổ biến như sâm Trường Bạch (nhân sâm), đảng sâm, tam thất, sâm Mỹ… Là món ăn đắt tiền, dễ chế biến, dễ sử dụng.

Sau đây là tài liệu từ Trung Quốc:

Tên nó là Southern Ginseng Niu Dali, chả rõ là Ngưu Đại Lý hay Ngưu Đại Lực. Có chữ Ginseng thì nó được coi là sâm rồi. Bài này tạm gọi là Ngưu Đại Lý.

Tên địa phương vùng Hải Nam, Trung Quốc: củ hải quân, củ sen núi, bộ hải quân lộn ngược, củ khoai tây mạnh mẽ…

Thành phần chính: protein, polysaccharides và alkaloids.

Ngưu Đại Lý là một vị thuốc N.am quý hiếm cùng dược liệu và thực phẩm ở Trung Quốc, thành phần chính gồm protein, tinh bột, polysaccharid và alkaloid, mùi thơm ngào ngạt, tính bình. Nó có danh tiếng là “Nhân sâm nhỏ phương Nam” cho các chức năng của nó như tă.ng cư-ờng th.ể lực mạnh mẽ. Vì giá trị dinh dưỡng cực cao nên nó thường được dùng làm món canh chữa bệnh trong dân gian, phù hợp với mọi lứa tuổi, thể trạng, đặc biệt hữu ích cho người già, người trung niên và thanh niên, có tá.c dụ-ng bồi bổ sức khỏe rất tốt.

Truyền thuyết bên Trung Quốc về nó như sau: Thị trấn Gia Tử dùng Ngưu Đại Lý nên toàn người trường thọ, gia súc cực kỳ mạnh mẽ.

Hải Nam là một trong những nguồn gốc của Ngưu Đại Lý. Người dân Hải Nam có phong tục truyền thống là ăn thịt gia súc để giữ gìn sức khỏe, và có truyền thuyết cảm động về Ngưu Đại Lý.

Thị trấn Gia Tử, Hải Khẩu nhiều năm trước, rất yên bình và xinh đẹp. Người dân ở đây rất giản dị và trung thực, luôn đề cao lòng hiếu thảo, mọi người làm việc lúc mặt trời mọc và nghỉ ngơi lúc hoàng hôn, sống những ngày bình thường và tươi đẹp. Tuy nhiên, một năm nọ, một trận đại hồng thuỷ bất ngờ quét qua, cây cối đều bị tàn phá, mùa màng thất bát, người dân phải chịu cảnh đói khát, thân thể ngày một yếu đi.

Trong thị trấn có một người đàn ông tốt bụng tên là A Nữu, sống với con bò già.

Tất cả lương thực đều bị phá hủy, mọi người không đủ ăn, làm sao có thể nuôi bò? Nhìn thấy con bò già ngày càng yếu đi, A Nữu cảm thấy đau buồn và không còn cách nào khác là phải đuổi con bò già ra khỏi nhà, mong rằng nó có thể kiếm thức ăn bên ngoài và sống tốt.

Sau hơn mười ngày, con bò đột nhiên trở về nhà, tràn đầy năng lượng và sức sống, trong miệng vẫn còn nguyên một củ lạ không rõ tên. A Nữu vừa ngạc nhiên vừa tò mò. Anh ta nấu chín củ lạ để ăn. Quả thật có tác dụng bồi bổ cơ thể thần kỳ, nên liền theo con bò ra ngoài tìm kiếm, phát hiện dưới đất có rất nhiều củ lạ này.

A Nữu đã phân phát củ lạ cho những người già trong làng để giúp mọi người vượt qua giai đoạn khó khăn sau đại hồng thuỷ. Mọi người cảm kích trước lòng tốt của A Nữu và con bò già tên là Lão Nữu nên đặt tên củ lạ là “Ngưu Đại Lý”, lâu dần hình thành thói quen ăn Ngưu Đại Lý để b.ồi b.ổ cơ thể.

Cũng chính vì ăn Ngưu Đại Lý quanh năm mà thị trấn Gia Tử có nhiều người già sống lâu và trở thành một địa điểm sống thọ nổi tiếng Trung Quốc.

Nhiều năm nay, Ngưu Đại Lý là một trong những sản phẩm nông nghiệp nổi tiếng ở thành phố Hải Khẩu, và là sản phẩm chủ lực được phát triển và quảng bá bởi Hainan Shuangjian Biological Technology Co., Ltd.

Công ty đã hoàn thành việc xây dựng cơ sở trồng trọt rộng hơn 5.000 mẫu Anh ở thị trấn Gia Tử, có tất cả mọi thứ từ trồng cây giống, trồng trình diễn, phát triển sản phẩm, sản xuất và chế biến. Đội ngũ R & D và vận hành, cũng như hai nhà máy chế biến hiện đại, đã phát triển một loạt sản phẩm Ngưu Đại Lý, cung cấp cho cả nước.

Sinh trưởng: Trồng trong môi trường hoang dã, sau 4-6 năm sinh trưởng tự nhiên, thân rễ đâm sâu vào tầng đất 1-2 mét, thậm chí đến 3-5 mét, tích lũy chất dinh dưỡng trong suốt thời gian dài sinh trưởng.

Công nghệ: Thiết lập quan hệ hợp tác chặt chẽ với nhiều cơ sở nghiên cứu khoa học như Học viện Khoa học Nông nghiệp Nhiệt đới Trung Quốc và Đại học Y học Cổ truyền Quảng Châu để hỗ trợ kỹ thuật mạnh mẽ cho việc trồng và phát triển sả.n phẩm.

Giá trị: Ngưu Đại Lý, là một trong 87 dư/ợc liệ.u nổi tiếng của Trung Quốc được Bộ Y tế Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ban hành cùng nguồn dư,ợc liệ.u và th.ực ph/ẩm, có giá trị dư,ợc li.ệu phong phú. Bài thuốc có từ lâu đời và đã được ghi trong nhiều dược điển, lần đầu tiên được thấy trong bài “Bào chế thuốc Nam”: “Tăng cường cơ bắp và các kinh phế, bổ phế, dưỡng phổi. Trị đau thắt lưng, đau khớp do phong thấp, viêm gan mãn tính, lao phổi”.

Cuốn sách “Lu Chuan Materia Medica” cũng ghi rằng nó “làm sạch phổi và giảm ho, giải nhiệt và giải độc. Trị ho ra máu, kiết lỵ, bệnh sốt, cơ thể nóng, khát và chóng mặt”. Các cuốn sách tiếp theo như “Lingnan Herbal Medicine”, “Chinese Materia Medica”, “National Compendium of Chinese Herbal Medicine”, “Quảng Đông cổ truyền Trung Quốc” và các cuốn sách khác cũng mô tả hình thái thực vật, môi trường sinh thái, dược tính, thành phần hóa học, dược lý học…

Các bác sĩ cho biết thêm: Mỗi ngày một bát canh để xua đuổi bệnh tật.

Ngưu Đại Lý được coi là một trong “Ba báu vật sức khỏe” của Hải Nam, nước canh ngọt mát, có tác dụng chăm sóc sức khỏe và chữa bệnh bằng chế độ ăn uống cực kỳ cao. Nó phù hợp để duy trì sức khỏe hàng ngày và xua đuổi bệnh tật.

15g Ngưu Đại Lý có thể làm món canh bổ dưỡng đáp ứng nhu cầu sức khỏe của bạn và gia đình. Súp xương heo Ngưu Đại Lý giúp làm ấm cơ thể, chống thấp khớp, lợi tiểu.

Những người bị chàm và phù thũng, thấp nhiều và nhiều đờm, uống thường xuyên sẽ có lợi.

Dùng lâu dài giúp Bổ khí và tăng cường sinh lực cho lá lách, loại bỏ đờm và ẩm ướt, thư giãn cơ bắp và các cơ quan, làm dịu gan và nuôi dưỡng phổi, thận yếu, khí huyết thấp, phong thấp nhức xương, ho thường xuyên, viêm phế quản cấp và mãn tính, hút thuốc lá, người thường xuyên hít phải khói bếp.

Trẻ em, người già yếu dùng tốt nhất.

(Ảnh Ngưu Đại Lý trồng bên Tàu và canh hầm nó)

Chú thích: Sâm Tiến Vua trồng ở TQ và vườn sâm của nhà báo Phạm Dương Ngọc.